Alles over de mokkapot

Historisch gezien staat de mokkapot erom bekend erg bitter te zijn. Dit is staat natuurlijk regelrecht op onze doelstellingen met speciality coffee. In dit artikel ga je meer leren over de technieken bij het zetten van koffie met de mokkapot. Door de jaren heen ontdekken we steeds meer nieuwe en betere manieren van koffie zetten met de mokkapot zo smaakt jouw kop koffie nog beter!

Het doel van dit artikel is om je te helpen onwijs lekkere koffie te zetten met de mokkapot. Laten we snel beginnen!

De mokkapot, wat is het?

De mokkapot is is een koffiezetapparaat dat gebruikt wordt op een kookplaat (gas/ inductie) en is uitgevonden door Luidigi De Ponti in 1933. Hij heeft de mokkapot gemaakt in opdracht van Alfonso Bialetti. De mokkapot werd al snel bekend door heel Italië.

Mensen waren dolenthousiast op het feit dat ze eindelijk (commerciële) espresso achtige koffie thuis konden gaan maken. Vergeet ook vooral niet dat de espresso hoe we die nu kennen in die tijd zwakker was.

Rond de eind jaren 50 was de mokkapot niet meer weg te denken uit Europa, je kon deze overal vinden. De mokkapot werd alsmaar bekender, ook in Noord-Amerika, Noord-Afrika en Oosterse landen kwam de mokkapot steeds vaker voor.

Door de jaren heen zijn er steeds meer varianten op de mokkapot gekomen, zo zijn er ook meer fabrikanten van de mokkapot. Echter is de mokkapot van Bialetti, het oorspronkelijke mokkapot bedrijf nog steeds de bekendste. In de wereld van de mokkapot is de Bialetti Express nog steeds een van de bestsellers.

Nu we weten wat de mokkapot is kunnen we gaan kijken hoe deze is opgebouwd:

Het begint met een behuizing van roestvrij staal of aluminium, dit is ontworpen om de hitte van de kookplaat en schadelijke roest te weerstaan. Het water bevindt zich in de waterkamer aan de onderkant van de mokkapot, hier wordt het direct ook in verwarmd.

Boven deze waterkamer bevindt zich een koffiehouder. Deze houder houdt het koffiedik vast en heeft gaatjes in de bodem. Door deze gaatjes kan stoom opstijgen om zo de heerlijke smaak uit het koffiedik te kunnen halen.

Direct boven deze koffie houder bevindt zich een filter waar de gezette koffie doorheen kan stijgen (zonder het koffiedik), door middel van druk, door een trechter waarna het uit een tuit in de bovenste kamer terecht komt. Uit deze bovenste kamer kan jij je heerlijk vers gezette kop koffie schenken om van te kunnen genieten.

De mokkapot, koffie zetten onder druk

In de mokkapot ontstaat er veel druk, dit komt omdat het water wordt opgewarmd in een afgesloten omgeving. Door deze druk schiet als het ware het water omhoog naar het koffiedik. Vanaf dit punt kan je spreken van het brouwen van koffie.

Hier blijft het ook niet bij, de koffie blijft onder druk naar boven gaan waarna het door de trechter in de bovenste kamer terecht komt. Zodra de koffie in deze bovenste kamer terecht is gekomen staat het niet langer onder druk.

Hou je van een sterkere kop koffie? Dan is deze techniek perfect voor jou. Bij het zetten van koffie onder druk zal je koffie meestal 2x zo sterk zijn. Normale koffie heeft een koffie-water verhouding van ongeveer 1 op 16. Bij de mokkapot is dit ongeveer 1 op 7.

De koffie uit de mokkapot is sterk genoeg om van te drinken als een espresso, om heerlijk van te genieten met gestoomde melk of aan te lengen met wat heet water voor een grotere, minder intense kop koffie.

De druk van de mokkapot heeft echter geleid tot een groot misverstand.

De mokkapot, het misverstand

De mokkapot staat bekend als een fornuis espressomaker, de mokkapot maakt echter geen echte espresso. Espresso ontstaat namelijk wanneer heet water met 8-10 bar druk door fijn koffiedik geperst wordt. Deze enorme druk kan alleen ontstaan in echte espressomachines.

Bij een mokkapot ontstaat over het algemeen 1-2 bar druk. Dit is al veel meer dan wij handmatig zouden kunnen creëren maar komt bij lange na niet in de buurt van wat echte espressomachines kunnen maken.

Het is dus nog steeds zeer geconcentreerde koffie, net geen espresso maar wel sterke koffie. Ook in smaakt komt het nog in de buurt. Veel mensen hebben waarschijnlijk het niet eens door dat het geen espresso is. Je kan het ook nog steeds goed gebruiken om espresso-achtige drankjes te maken. Helaas zonder crema, de druk is niet voldoende om een fijne crema te vormen.

Top je koffie af met gestoomde melk voor een latte of cappuccino of meng aan met heet water voor een americano. Het gaat erom dat je geniet van hoe het smaakt, niet hoe authentiek het is.

De mokkapot, plus en minpunten

De mokkapot is gemakkelijk in gebruik en zet een rijke, intense espresso koffie. Verder is de mokkapot erg stevig door de constructie van aluminium of roestvrijstaal en is duurzaam en gemakkelijk schoon te maken.

Iedere mokkapot bevat een veiligheidsventiel dat bij teveel druk vrijkomt. Ook kunnen ze op de meeste fornuizen gebruikt worden (gas/ inductie) en zijn ze erg betaalbaar in vergelijking met een espresso machine.

Er zijn ook enkele nadelen aan de mokkapot, zo kan het in het begin lastig zijn je koffie optimaal te zetten. Het duurt even voor je doorhebt, het kan zelfs zo zijn dat je koffie bitter wordt als je niet voorzichtig bent.

Voordat we stap voor stap uitleggen hoe je op de beste manier koffie kan zetten met de mokkapot gaan we je goed voorbereiden.

De mokkapot, voorbereiding

Om mee te beginnen heb je verse koffie nodig. Dit is echt een no-brainer, wanneer je de koffiebonen binnen 2 weken na branding gebruikt heb je de optimale smaak. Zo kan je bijvoorbeeld smaaktonen van chocolade of hazelnoten proeven. Let er wel op dat koffiebonen na 2 weken hun smaak verliezen en bitter worden. Bij gemalen koffie is dit zelfs 30 minuten! Lees hier meer over hoe koffiebonen hun smaak verliezen en wat je er tegen kan doen.

Kies voor de juiste maat mokkapot, je hebt ze in allemaal verschillende maten. Ze zijn zo gemaakt dat een pot voor 1 kopje 1 shot aan sterke koffie produceert, een pot voor 2 kopjes 2 shots etc.

Bedenkt wel dat je een mokkapot niet voor de helft kan vullen. Koop dus niet een voor bijvoorbeeld 6 koppen koffie als je maar drie koppen koffie gaat zetten. Ze werken alleen als ze volledig zijn gevuld.

Gebruik voor de koffiemaling een fijne tot middelfijne maalgraad (0,8mm). Gebruik geen espresso maling, deze kan ervoor zorgen dat je je filter verstopt raakt en er een gevaarlijke hoeveelheid druk ontstaat. Ga voor een koffiemaling die een tandje fijner is dan je gemiddelde filtermaling. En onthoudt, blijf consistent. Is jouw maling inconsistent dan zal jouw koffie ook niet lekker zijn. We raden daarom aan om een koffiemolen met bramen te gebruiken voor het lekkerste resultaat. Sla dus de koffiemolens met messen over.

Gebruik water dat geen hoog calciumgehalte heeft. De koffie die je gaat zetten bestaat bijna helemaal uit water. Als je dus de smaak van het water niet lekker vindt, zal je de smaak van de koffie ook niet lekker vinden.

Wat het proces positief beïnvloed is om vooraf je water te verwarmen. Zo hoeft de mokkapot minder lang op het fornuis. Ook verkleint het de kans dat het koffiedik gaat koken terwijl de pot opwarmt. Bij het koken van het koffiedik zou de smaak verminderen en juist heel bitter gaan smaken.

Bij het vullen van de koffiehouder kan je een mes gebruiken om het vlak te maken, het is belangrijk dat je de koffie niet aandrukt. De waterkamer wil je vullen tot de onderkant van het overdrukventiel.

Nu je weet wat je te wachten staat gaan we door naar het brouwen van de koffie!

Koffie zetten met de mokkapot

Benodigdheden :

• Vers gebrande koffie
• Een mokkapot
• Heet water
• Een koffiemolen (zonder messen bij voorkeur)
• Een koude handdoek

De mokkapot, problemen oplossen

Als de gezette koffie bitter is kan je de volgende dingen proberen voor een betere en lekkerdere smaakbalans:

• Gebruik een iets grovere maalgraad
• Stop het brouwen enkele seconden eerder
• Gebruik een lagere kookstand

Als de koffie voor jou te zwak is, vormt de waterdamp waarschijnlijk kanaaltjes in het koffiedik. De waterdamp komt dus niet gelijkmatig door de koffiehouder en laat zo een hoop smaak achter.

• Tik de volgende keer op de koffiehouder om het koffiedik de volgende keer gelijkmatiger te verdelen.
• Mocht dat niet werken, probeer dan een fijnere maling om de extractie beter te laten verlopen.

Wanneer er water of stoom lekt uit de zijkant, neem dan geen enkel risico en haal de mokkapot van het vuur. Als de mokkapot afkoelt, maak hem dan schoon en zorg dat die goed afgesloten is.

Het kan zijn dat je koffie maling te fijn is. Hierdoor kan een verstopping ontstaan, probeer een volgende keer een wat meer grovere maling.

Lekt er stoom uit het overdrukventiel? Dan heb je teveel druk in je mokkapot en moet je hem van het vuur af halen. Probeer de volgende tips om dit de volgende keer te voorkomen:

• Zorg ervoor dat er de koffiehouder niet te ver is gevuld met koffiemaling.
• Zorg ervoor dat je de koffiemaling niet hebt aangedrukt.
• Mocht je deze twee tips al gebruiken, zet je mokkapot dan op een lager vuur.

De mokkapot, schoonmaken

Het schoonmaken van de mokkapot is erg eenvoudig. Zodra de mokkapot is afgekoeld (let op dat de pot helemaal is afgekoeld), schroef je de pot uit elkaar en gooi je het overtollige water of koffiedik weg.

Spoel de mokkapot vervolgens grondig af met heet water en maak alle koffiedik los. Droog vervolgens met een theedoek alle onderdelen en zet opzij om door de lucht verder te laten drogen.

Let op! Gebruik geen zeep of ander schoonmaakmiddel. De mokkapot kan enkel met heet water schoongemaakt worden. Ook zal de vaatwasser bijvoorbeeld de glans van je mokkapot permanent doen verwijderen.